JERZY KOSIŃSKI - RANDKA W CIEMNO (1977)

 

Kto czytał „Malowanego ptaka” ten już nigdy, przenigdy nie zapomni nazwiska Kosiński.  Na mnie działa jak magnes, przyciąga niewidzialną siłą i nie chce puścić. Jak tylko zobaczyłam „Randkę w ciemno” na półce musiałam ją mieć. Wysupłałam tego piątaka z moich kieszeni bez dna i cała szczęśliwa opuściłam katakumby sopockiego antykwariatu.

Jaka jest okładka – każdy widzi. Marna, jak bezgwiezdna noc listopadowa. Tytuł – zachęcający jak zupa rybna. Gdyby nie autor, za Chiny bym nie wzięła książki do ręki myśląc, że to kolejne tanie, ckliwe romansidło, którego nie da się czytać. Na szczęście to tylko niezbyt dobre pierwsze wrażenie. Ale życie byłoby zbyt piękne, gdyby wszystko było takie proste...

Mając w pamięci „Malowanego ptaka”, a puszczając w zapomnienie pogłoski o jej wątpliwej autentyczności, spodziewałam się czegoś równie piorunującego, prawdziwego i makabrycznie fascynującego. Dlatego na początku byłam zawiedziona. Dopiero później uzmysłowiłam sobie, ze to przecież nie jest „Malowany ptak” i nigdy nim nie będzie, BO TO ZUPEŁNIE INNA KSIĄŻKA. Wam też radzę przyjąć  taki punkt widzenia (czytania) – wtedy „Randka w ciemno” staje się fenomenalna.

To, że nie jest „Malowanym ptakiem” nie znaczy, że jest słaba.  Również atakuje najgłębsze zakamarki naszej duszy, jest równie popieprzona i tak samo wystawia nasze sumienie i człowieczeństwo na próbę. Kosiński użył tym razem innego oręża.

Momentami ciężko określić, czy w książce są wątki autobiograficzne, czy Kosiński wszystko wyssał z palca. Niektóre z historii są tak chore, że aż nieprawdopodobne. Z kolei nawiązania do autobiograficznego „Malowanego ptaka” (będę się jednak trzymać tej wersji) podają wyobraźnię autora w wątpliwość i przydają całości autentyzmu. To chyba dyskusja na długie, srogo zakrapiane wieczory…

Forma powieści sprzyja czytaniu w tramwaju, autobusie czy innych środkach transportu (nie polecam na rower).  Krótkie opowiadania, czasem retrospektywne, czasem osadzone w teraźniejszości ładnie składają nam się na całość – portret narratora (autora?).  Nagle wyrasta przed nami niebanalna postać o ogromnym potencjale. To jedna z tych osób, znajomością z którymi chwalimy się znajomym, automatycznie podnosząc własną wartość.

To, co mi się najbardziej podoba w „Randce w ciemno” i czego zazwyczaj szukam w powieściach, to odcienie szarości. Główny bohater, owszem, wzbudza sympatię, ale z opiniami o jego czystości i niewinności raczej bym się wstrzymała. Nie jest czarno – biały, tak samo jak świat w którym żyje. Podnosisz nos znad książki, rozglądasz się i nagle odkrywasz, że Twój świat też jest skąpany w szarzyźnie, pozbawiony jaskrawych, zdefiniowanych odcieni.

Tak jak „Malowany ptak” jest zdecydowanie przeznaczony dla osób o mocnych żołądkach i stalowych nerwach, tak „Randka w ciemno” nie jest już tak hardcorowa. Mimo wszystko odradzam ją mięczakom, którzy na obiad jedzą malutkie kurczaczki. Tu NIE MA LIPY!

 Podsumowanie: Pułkownik *****

Oprawa graficzna: 1/10- bida z nędzą